Chorzy na nowotwór złośliwy często muszą mierzyć się z codziennym silnym bólem. W zaawansowanym stadium choroby aż 75% chorych odczuwa uciążliwe objawy. Jak jednak rozpoznać rodzaj bólu? Kiedy warto powiedzieć o nim lekarzowi? Jak można sobie pomóc? W tym artykule poznasz rodzaje bólów nowotworowych oraz zgłębisz najbardziej szkodliwe mity związane z leczeniem.
Jeśli choruję na nowotwór złośliwy, muszę odczuwać silny ból – takie przekonanie często towarzyszy pacjentom we wczesnym stadium choroby. Fakty są jednak inne: aktualnie leczenie jest kilkustopniowe, a odpowiednio dobrane leki są w stanie złagodzić dolegliwości tak, by nie były uciążliwe. Przez długi czas pacjenci nie mówią jednak o swoich nasilających się objawach lekarzowi, co paraliżuje proces leczenia. Musisz pamiętać, że odczuwanie dolegliwości jest bardzo indywidualne – każdy ma swój własny próg bólu. Dodatkowo dolegliwości w trakcie trwania choroby zmieniają natężenie. Często leki są w stanie złagodzić nawet silne objawy, charakterystyczne dla bólu przebijającego. Specjaliści wyróżniają kilka rodzajów bólu, które dotykają pacjentów onkologicznych:
- Bóle spowodowane chorobą nowotworową
Guz może uciskać sąsiadujące tkanki i narządy, powodując ich niedokrwienie. W tej grupie znajdują się także zespoły bólowe spowodowane przerzutami do kości, układu nerwowego, klatki piersiowej oraz jamy brzusznej. - Bóle spowodowane leczeniem przeciwnowotworowym (w tym chemioterapią)
Efekt uszkodzenia nerwów podczas operacji lub na skutek zastosowanej terapii. - Bóle powiązane z chorobą nowotworową
Organizm osoby chorej na nowotwór złośliwy jest osłabiony. Pacjent musi radzić sobie z bólami związanymi z unieruchomieniem w łóżku. - Bóle koincydentalne
Zespoły bólowe, które nie są powiązane z chorobą nowotworową, jednak są odczuwane przez osobę, u której rozpoznano nowotwór (np. bóle głowy lub brzucha). - Bóle przebijające
Odczuwanie nagłego, szybko wzmagającego się bólu. Często doświadczają go chorzy leczeni opioidami, którzy nie odczuwają już bólu podstawowego. - zmniejszenie aktywności
- poczucie unieruchomienia
- poczucie niemożności wykonywania codziennych czynności
- spadek nastroju oraz towarzyszące mu emocje – m. in złość, poczucie bezradności, poczucie bezsilności, strach
- obniżenie wiary w skuteczność leczenia
- problemy ze snem
- poczucie izolacji społecznej
- zaburzenia lękowe
- depresja
- radioterapię
- metody chirurgiczne
- chemioterapię
- leczenie hormonalne
Wymienione powyżej bóle są często przyczyną objawów psychicznych. Pacjenci po pewnym czasie narażeni są także na:
Kolejnym szkodliwym mitem jest przekonanie, że lek przeciwbólowy należy przyjąć dopiero wtedy, gdy ból będzie nie do zniesienia. Lekarze jednak alarmują, że przepisane przez nich leki najlepiej przyjąć niezwłocznie. W efekcie szybko można odciążyć organizm i zapewnić sobie komfort.
Charakterystyka bólu przebijającego
Nagłe, nasilone bóle, które trwają najczęściej 30 minut, a do tego przychodzą bez wcześniejszego ostrzeżenia? Prawdopodobnie zmagasz się z bólem przebijającym. Musisz dokładnie obserwować swój organizm. Lekarz zapyta cię o ilość takich ataków bólu w ciągu dnia, a także o ich natężenie. Bardzo ważna jest początkowa diagnoza. Ból przebijający jest znacznie silniejszy od podstawowego, a lekarze prowadzą osobne leczenie przeciwbólowe.
Pacjenci ukrywają kolejne napady, bo obawiają się brania kolejnych leków, od których mogą się uzależnić. Niestety chorzy często wybierają takie rozwiązanie, kierując się lękiem oraz niewiedzą. W rzeczywistości ludzie cierpiący na choroby nowotworowe mogą żyć bez uciążliwego bólu. Lekarz przepisuje odpowiednie leki i z czasem zwiększa ich dawkę, a gdy pojawia się ryzyko przekroczenia dopuszczalnej ilości, zmienia środek leczniczy na inny.
Czy nowotwór może nie boleć?
Gdy pacjent zdecyduje się w końcu powiedzieć lekarzowi o kolejnych objawach, będzie można wdrożyć odpowiednie leczenie. Musisz pamiętać, że bóle przebijające mogą pojawiać się nawet wtedy, gdy podstawowe leczenie prowadzone jest prawidłowo. Lekarz podchodzi do każdego pacjenta indywidualnie. W zależności od jego historii choroby wybiera najbardziej, według niego, skuteczną drogę leczenia. W leczeniu bólu podstawowego stosuje się:
W wielu przypadkach kładzie się nacisk na leczenie objawowe i uśmierzenie bólu. Jeśli chodzi o bóle przebijające, najważniejsze jest, by lek przeciwbólowy zaczął działanie jak najszybciej. Dlatego lekarze zalecają podawanie opioidów drogą przezśluzówkową lub podjęzykowo.
Występowanie bólu znacząco wpływa zarówno na stan fizyczny, jak i psychiczny pacjenta. Jeśli oprócz leczenia podstawowego zmagasz się także z bólem przebijającym, musisz bardzo uważnie obserwować swój organizm i na bieżąco informować swojego lekarza prowadzącego o objawach. Często długie funkcjonowanie z bólem powoduje drastyczne obniżenie nastroju oraz stany depresyjne. Odpowiednio wdrożone leczenie pozwoli ci zachować spokój w najbardziej zaskakujących sytuacjach bólowych.
C-ANPROM/PL/ADC/0015 ; 03.2023
