Liczne wykwity skórne i uciążliwy świąd powodują, że pacjenci udają się do dermatologa. Najczęstsza diagnoza dotyczy atopowego zapalenia skóry, łuszczycy lub reakcji alergicznej. Dopiero po latach może się okazać, że objawy świadczą tak naprawdę o groźnym chłoniaku T-komórkowym. Wykrycie tego nowotworu jest szczególnie trudne, tym bardziej warto znać jego cechy charakterystyczne.
Chłoniak skórny T-komórkowy (nazywany jest także chłoniakiem CTCL) to rzadki nowotwór złośliwy, który występuje poniżej progu przyjętego przez Europejską Agencję Leków (mniej niż 5 chorych na 10 000 osób). Wywołany jest wzrostem limfocytów T, odpowiadających za odporność komórkową. Zmiana nowotworowa rozwija się początkowo w skórze – w przeciwieństwie do innych chłoniaków – jednak za pośrednictwem układu limfatycznego komórki chłoniaka rozprzestrzeniają się w zaawansowanym stadium także do węzłów chłonnych. Przebieg choroby jest długotrwały, a zmiany skórne często imitują wiele innych schorzeń dermatologicznych.
Do chłoniaków skórnych T-komórkowych należy między innymi:
- Ziarniniak grzybiasty – najbardziej rozpowszechniony rodzaj chłoniaka skórnego, który cechuje szczególnie wieloletni i często mało charakterystyczny – przynajmniej na początku – obraz zmian skórnych. Może pojawić się w każdej okolicy ciała, ale najczęściej dotyczy okolic zakrytych przez ubranie)
- Zespół Sezary’ego – występuje bardzo rzadko, najczęściej u osób starszych. Skóra robi się pogrubiała, dochodzi także do złuszczania naskórka, świądu oraz sączenia
- Lymphomatoid papulosis – w jego efekcie na skórze występują czerwonobrązowe grudki z niewielkim złuszczaniem i owrzodzeniami. Grudki mogą samoistnie znikać.
Jakie objawy świadczą o chłoniaku CTCL?
Od wczesnego stadium choroby to właśnie na skórze pojawiają się pierwsze zmiany. Dlatego chłoniak T-komórkowy mylony jest z powszechnie występującymi chorobami: atopowym zapaleniem skóry, łuszczycą i reakcjami alergicznymi. Dolegliwości w przypadku nowotworu przybierają na sile powoli, rozwijając się latami. Do najczęstszych objawów należą:
- wykwity skórne
- uporczywy świąt
- pogrubienie skóry
- owrzodzenia
- zakażenia bakteryjne na zmianach skórnych
- w zaawansowanym stadium również powiększenie węzłów chłonnych
- ból.
Pacjenci skarżą się także na dodatkowe dolegliwości:
- gorączkę
- utratę masy ciała
- ogólne długotrwałe zmęczenie
- nocne intensywne poty.
Wykrycie chłoniaka T-komórkowego
By odpowiednio zdiagnozować pacjenta, potrzeba do tego często zespołu lekarzy z różnych dziedzin. Pierwsze badanie wykonuje dermatolog, który wyklucza możliwość choroby skóry. Jeśli podejrzewa on chłoniaka T-komórkowego, kieruje pacjenta na badanie histopatologiczne. Zabieg pobrania wycinka skóry jest prosty i mało inwazyjny. Dopiero ocena mikroskopowa skóry pozwala na wykluczenie chłoniaka T-komórkowego. Pomocne jest także badanie krwi oraz węzłów chłonnych. Czasami lekarz zleca także wykonanie rezonansu magnetycznego i tomografii komputerowej, by sprawdzić, czy chłoniak nie rozprzestrzenił się na inne części organizmu.
Życie pacjenta z chłoniakiem skórnym
W latach 2018-2019 przeprowadzono badanie wśród chorych na chłoniaka T-komórkowego pt. ,,Chłoniaki, których nie znamy. Problem, którego nie widzimy”. Większość pacjentów przyznało, że szybko zareagowało na zmiany pojawiające się na ich skórze. W przeciągu dwóch miesięcy udali się do lekarza, ale sam proces diagnostyki wydłużał się w niektórych przypadkach nawet do dwóch lat. Badanie pokazało również, jak drastycznie zmienia się życie chorych: często muszą oni zrezygnować z pracy zawodowej, co również ma negatywny wpływ na ich stan psychiczny.
Kto leczy chłoniaka CTCL?
Często w procesie leczenia chłoniaka T-komórkowego pacjent odwiedza specjalistów wielu gałęzi medycyny. Na etapie diagnostyki potrzebna jest opinia dermatologa. Patomorfolog ocenia pod mikroskopem pobrany wycinek skóry. W późniejszym etapie proces leczenia nadzoruje hematolog (specjalista chorób krwi), a także chirurg, który może zadecydować o całkowitym wycięciu zmiany. W przypadku niektórych zmian do procesu może zostać włączony radioterapeuta, umożliwiający terapię przy pomocy promieniowania jonizującego. Pacjenci sięgają także po pomoc psychiatry, który może zadecydować o leczeniu w celu poprawienia ogólnego stanu psychicznego.
Chłoniak T-komórkowy pozostaje rzadkim nowotworem, ale ciągle trwają badania oraz prace nad poprawieniem i przyspieszeniem procesu diagnozy. Warto pamiętać, że odpowiednie leczenie jest w stanie złagodzić przebieg choroby, często zwiększając komfort pacjenta oraz jego najbliższych.
C-ANPROM/PL/OG/0031; 01.2023
