Jeśli jesteś ubezpieczonym pacjentem onkologicznym, możesz ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Według danych opublikowanych przez ZUS w Roczniku Statystycznym Ubezpieczeń Społecznych choroby nowotworowe są najczęstszą przyczyną utraty zdolności do pracy . W celu uzyskania prawa do renty – zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach – należy spełnić jednocześnie poniższe trzy warunki.

1. Niezdolność do pracy

Musisz zostać – przynajmniej częściowo – prawnie uznany za osobę niezdolną do pracy. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek 1we właściwym oddziale ZUS. Na podstawie dołączonej dokumentacji medycznej lekarz wydaje orzeczenie bez konieczności przeprowadzania badania. Jeśli pojawią się wątpliwości, pacjent zostanie zaproszony na wizytę. Orzecznik ocenia stopień i trwałość niezdolności do pracy, biorąc pod uwagę stopień naruszenia sprawności organizmu oraz szanse jej przywrócenia w wyniku podjęcia leczenia i rehabilitacji. Drugim istotnym czynnikiem jest ocena możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej. Lekarz będzie brał pod uwagę doświadczenie zawodowe, wykształcenie oraz wiek chorego. Pacjent może zostać zakwalifikowany jako osoba całkowicie niezdolna do pracy oraz samodzielnej egzystencji, całkowicie niezdolna do pracy lub częściowo niezdolna do pracy.

2. Wymagany okres zatrudnienia

Niestety samo orzeczenie nie wystarczy do uzyskania renty. Kolejnym warunkiem jest posiadanie wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w zależności od wieku, w którym u pacjenta powstała niezdolność do pracy. Okres ten wynosi:

  • 1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat
  • 2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat
  • 3 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat
  • 4 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat
  • 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat2.

3. Ubezpieczenie zdrowotne

Pamiętaj, że prawo do ubiegania się o rentę mają pacjenci ubezpieczeni. Ustawa dokładnie wskazuje, że niezdolność do pracy musi powstać w czasie, gdy chory objęty był ubezpieczeniem zdrowotnym lub nie później niż 18 miesięcy od ustania okresu składkowego. Tego przepisu nie stosuje się̨ jednak do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy (wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny) oraz całkowitą niezdolność do pracy.

Na jaką rentę mogę liczyć?

Choremu, który spełnia wszystkie wymienione wyżej warunki, przysługuje renta. W grę wchodzi renta stała, jeżeli lekarz orzekł o ciągłej niezdolności do pracy. Inny rodzaj świadczenia to renta okresowa, która przyznawana jest w przypadku orzeczenia o okresowej niezdolności do pracy. Decyzja obowiązuje w czasie określonym przez organ rentowy. Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach wartość świadczenia wyliczana jest co roku na podstawie kwoty bazowej, stanowiącej 100% przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń́ społecznych w poprzednim roku kalendarzowym.

Jeśli jesteś pacjentem onkologicznym, możesz ubiegać się również o rentę szkoleniową. Ma ona na celu pomóc ci w zmianie pracy na taką, którą będziesz w stanie wykonywać niezależnie od choroby. Musisz jedynie uzyskać orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie. Taką rentę otrzymuje się przez pół roku, ale można ją wydłużyć nawet do trzydziestu miesięcy – o ile chory będzie w stanie wykazać, że jest to czas niezbędny do przekwalifikowania. Renta szkoleniowa to 75% podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy. Ostatni rodzaj świadczenia to renta socjalna. Przysługuje ona pełnoletnim chorym, którzy stali się całkowicie niezdolni do pracy przed ukończeniem 18. roku życia, w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej (przed ukończeniem 25. roku życia) oraz w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Orzeczenie o niezdolności do pracy wystawiane jest do celów rentowych. Nie oznacza to jednak, że nie możesz podjąć pracy. Każda osoba z przyznaną rentą ma prawo do podjęcia pracy lub prowadzenia działalności gospodarczej. Pamiętaj jednak, że w zależności od przychodu, otrzymane świadczenie może ulec zmianie. Jeżeli z zawiadomienia o wysokości przychodu wynika, że nie przekroczy on 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, to kwota świadczenia pozostanie taka sama. Jeśli przychód wyniesie ponad 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie więcej niż 130% tej kwoty, to świadczenie zostanie zmniejszone. Natomiast przekroczenie 130% spowoduje zawieszenie wypłaty. Sprawdź dokładnie powyższe zasady. Jako pacjent onkologiczny masz pełne prawo do otrzymania renty z tytułu niezdolności do pracy. Po więcej szczegółowych informacji zajrzyj na oficjalną stronę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych: .

  1. https://www.zus.pl/documents/10182/167642/Rocznik+statystyczny+2015_2017.pdf/b1c94916-3012-c38e-fff8-abf0dfec9242
  2. Art. 58, ust. 1. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19981621118/U/D19981118Lj.pdf
C-ANPROM/PL/ADC/0020; 03.2023