Dieta łatwostrawna inaczej lekkostrawna to często jedyne zalecenie dotyczące żywienia podczas leczenia onkologicznego. Łatwostrawne, czyli jakie? Według definicji dieta łatwostrawna to system odżywiania, który nie obciąża dodatkowo ani przewodu pokarmowego, ani całego organizmu, a jednocześnie dostarcza wszystkich niezbędnych dla organizmu składników pokarmowych. Dlatego też często stosuje się ją w czasie leczenia przeciwnowotworowego oraz w okresie rekonwalescencji.
Podstawowe zasady diety łatwostrawnej
Najważniejszymi zasadami diety łatwostrawnej jest to, aby:
- Nie smażyć, czyli kotlet schabowy czy ryba panierowana musi poczekać na lepszą kondycję całego organizmu.
- Nie jeść produktów wzdymających takich, jak: kapusta (także kiszona), brokuły, kalafior, brukselka, warzywa strączkowe np. soja, fasola itd. Tak, to prawda kapusta jest bardzo zdrowa i powinna się pojawiać w jadłospisie zdrowej osoby. Jednak osoby stosujące dietę łatwostrawną muszą z niej na jakiś czas zrezygnować.
- Nie jeść produktów mogących działać drażniąco np. cebula, czosnek, ostre przyprawy, ale także często czarny pieprz czy kostki rosołowe. Zdecydowanie lepiej jest doprawiać łagodnymi ziołami i przyprawami. Oprócz lepszego smaku potraw, zyskuje się także lepszy potencjał antyoksydacyjny. Poza tym wiele przypraw po prostu poprawia trawienie.
- Uważać na surowe warzywa i owoce – dieta nie musi być całkowicie pozbawiona surowych warzyw i owoców, ale należy dostosowywać tolerancję przewodu pokarmowego indywidualnie do danego produktu. Większość pacjentów dobrze toleruje: pomidory bez skórki, ogórki kiszone, sałatę, surową marchewkę startą drobno na tarce, a także banany, musy jabłkowe. Tak naprawdę w tym wypadku ważna jest tu jakość, ale przede wszystkim ilość spożytego produktu. Niewielkie dodatki lekkiej „surowizny” zwiększają ilość witaminy C w diecie, więc warto o nie zawalczyć – szczególnie, jeśli dieta łatwostrawna jest stosowana dłużej. Jeśli jednak produkty te wywołują jakiekolwiek dolegliwości związane z przewodem pokarmowym – należy je na jakiś czas wykluczyć/mocno ograniczyć.
Kuchnia polska na diecie łatwostrawnej?
Czy to w ogóle możliwe? Owszem tak. Poniżej kilka dań, które można uznać za lekkie, a wpisują się w dania tradycyjne. Przedstawiono także jak można zmodyfikować posiłki, aby stały się lżejsze.
- Jajecznica na mleku, zamiast na maśle.
- Omlet puszysty z mąką jasną pieczony w piekarniku zamiast smażony na patelni (posmarowany lekkim dżemem lub ze startym zapieczonym jabłkiem w środku).
- Kanapka na jasnym pieczywie z szynką i pomidorem bez skórki zamiast kanapki z chleba razowego i pasztetem.
- Owsianka gotowana na mleku/wodzie zamiast płatków typu granola.
- Rosoł długo gotowany, schłodzony z zebranym tłuszczem z wierzchu, zamiast rosołu „na szybko”.
- Barszcz ukraiński z ziemniakami i jajkiem na twardo, zamiast barszczu z fasolą i kapustą.
- Schab marynowany w ziołach i pieczony zamiast schabowego.
- Kluski śląskie, lane, kładzione, pierogi leniwe, pierogi z serem gotowane.
- Puree ziemniaczane lub ziemniaki gotowane w wodzie zamiast frytek czy ziemniaków odsmażanych.
- Surówka z marchewki startej na drobnych oczkach, zamiast surówki z kapusty kiszonej.
Czy dieta łatwostrawna może być smaczna?
Zdecydowanie tak. Wystarczy wykorzystać surowce i techniki gotowania wg dozwolonych i w łatwy sposób można wyczarować kulinarne arcydzieło, które nie tylko będzie smaczne i delikatne dla przewodu pokarmowego, ale przede wszystkim będzie działało wspierająco na cały proces leczniczy. Poniżej przykład menu na jeden dzień.
Śniadanie:
owsianka z bananem z nutką cynamonu
Składniki (na 1 porcję):
– płatki owsiane błyskawiczne, 40g/4 łyżki
– mleko, 250ml
– banan, ½ szt.
– cynamon do smaku
Płatki owsiane ugotować w mleku. Mieszać co jakiś czas, aby się nie przypaliły. Następnie dodać obranego, pokrojonego świeżego banana, a całość doprawić cynamonem. Podawać lekko ciepłe.
II śniadanie:
kanapki z szynką i warzywami
Składniki (na 1 porcję):
– kajzerka, 1szt.
– masło, 2 łyżeczki
– sałata, 2 liście
– szynka drobiowa, 2 plastry
– pomidor, ½ szt.
– bazylia, kilka szt.
Kajzerkę przekroić na pół i posmarować masłem. Na każdej kromce położyć umyty i wysuszony liść sałaty i plaster szynki. Na wierzch położyć obrany ze skórki pomidor i dodać świeży liść bazylii.
obiad:
kurczak marynowany z pieczoną cukinia i ziemniakami
Składniki (na 2 porcje):
– pierś kurczaka, 400g
– sok z cytryny, 10g
– olej rzepakowy, 10g
– zioła prowansalskie, 1 łyżeczka
– sól do smaku
– cukinia, 1 mała szt.
– oliwa z oliwek, 1 łyżeczka
– rozmaryn, gałązka
– ziemniaki, 6 małych szt.
– natka pietruszki, 1 łyżka
– kefir naturalny, 400ml
Kurczaka pokroić w kawałki gulaszowe i zamarynować w soku z cytryny, oleju rzepakowym. Doprawić ziołami i odrobiną soli. Zostawić na 20 minut, aby mięso „złapało” smak.
Cukinię umyć, odkroić końcówki i pokroić w plastry. Warzywo skropić oliwą z oliwek i doprawić świeżym rozmarynem.
Do nagrzanego piekarnika włożyć cukinię i zamarynowane mięso (najlepiej w dwóch osobnych naczyniach żaroodpornych) i piec przez 45 min. w temperaturze 180st.C. W tym czasie ziemniaki umyć, obrać i ugotować w lekko osolonej wodzie.
Upieczone mięso i cukinię oraz ugotowane ziemniaki wyłożyć na talerz i posypać posiekana natką pietruszki. Całość podawać ze szklanką kefiru naturalnego.
podwieczorek:
kisiel jabłkowy z kleksem z jogurtu
Składniki (na 1 porcję):
– sok jabłkowy, 200ml
– skrobia ziemniaczana, 7g/łyżeczka
– jabłko bez skórki, ½ szt.
– gęsty jogurt, 1 łyżka
– cynamon do smaku
Jabłko umyć, obrać i zetrzeć na tarce z grubymi oczkami.
Sok jabłkowy wlać do małego garnuszka, a następnie dodać do niego skrobię ziemniaczaną i dobrze wymieszać. Cały czas mieszając postawić na kuchence. Dodać starte jabłko i dalej mieszać, aby zrobił się kisiel. Po zagotowaniu, przelać do salaterki, lekko wystudzić i zrobić kleks z jogurtu. Doprawić cynamonem.
Kolacja:
kluseczki z kaszy manny z pietruszką
Składniki (na 1 porcję):
– mleko 2%tł, 140ml
– masło, 15g
– sól, gałka muszkatołowa do smaku
– kasza manna, 90g
– natka pietruszki, 2 łyżki posiekanej
– masło, 10g
– kefir naturalny, 200ml
W małym garnuszku na ciepło zmieszać mleko z masłem. Następnie dodać kaszę manną, posiekaną natkę pietruszki, odrobinę soli i gałki muszkatołowej. Mieszać, aż zgęstnieje tak, aby się nie przypaliło. Następnie zdjąć z kuchenki i zostawić na 5 minut, aby kasza napęczniała jeszcze bardziej. W tym czasie nastawić drugi garnek z lekko osoloną wodą.
Z kaszy uformować kluseczki podobne do kopytek, ale cieńsze i delikatnie wykładać do gotującej się wody. Gotować jeszcze 5 minut od wynurzenia się kluseczek. Następnie odcedzić i zmieszać z odrobiną masła i posiekaną świeżą natką pietruszki. Podawać ze szklanką kefiru lub maślanki.
Dane jadłospisu:
2030 kcal
Białko – 20% energetyczności diety (103g)
Tłuszcze – 28%
Węglowodany – 50%
